Το εκκρεμές του Foucault στη Μεγάλη του Γένους Σχολή

Περίληψη

Το εκκρεμές του Φουκώ είναι ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα του Γάλλου φυσικού Leon Foucault. Η εκτέλεση του πειράματος το 1851 ήταν η πρώτη απτή πειραματική επίδειξη της περιστροφής της Γης. Η τεχνική απλότητα και η ομορφιά του πειράματος οδήγησαν σε πολλές επαναλήψεις του, στην κατασκευή σχετικών εκκρεμών από κατασκευαστές επιστημονικών οργάνων και στη μόνιμη ή προσωρινή εγκατάσταση τέτοιων εκκρεμών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα για εκπαιδευτικούς αλλά και αισθητικούς λόγους.

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη είναι το παλαιότερο εν λειτουργία σχολείο της ελληνικής κοινότητας της πόλης αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού. Μετά από πολλές μετακινήσεις κατά τους πρώτους τέσσερις αιώνες της λειτουργίας της, η Σχολή στεγάζεται από το 1882 στο εντυπωσιακό ιδιόκτητο κτήριο της στο Φανάρι. Το κτήριο φιλοξενεί μια πλούσια συλλογή επιστημονικών οργάνων, που αποκτήθηκαν κυρίως το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα από τη Γαλλία και στις αρχές του 20ού κυρίως από τη Γερμανία αλλά και την Αυστρία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ένα εκκρεμές Foucault, κατασκευασμένο από τη γερμανική εταιρεία Max Kohl, το οποίο αποτέλεσε τμήμα αγοράς επιστημονικών οργάνων το 1912 και για τη χρήση του έγιναν κάποιες επεμβάσεις στο κτήριο της Σχολής. Στα πλαίσια της εργασίας μας παρουσιάζεται η ιστορία της διάταξης, η οποία είναι μία από τις πρώτες (ίσως η πρώτη;) που χρησιμοποιήθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Αν και η Σχολή δεν είναι μουσείο αλλά ένα σχολείο σε λειτουργία, θεωρούμε σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε στο συγκεκριμένο τεύχος καθώς το εκκρεμές, καθώς και πολλά άλλα όργανα από τη συλλογή, μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα στις μέρες μας στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών αλλά και της ιστορίας της φυσι- κής του 19ου αιώνα.